Lucio Fulci - niesłynne ostatnie słowa

Pierwsze artykuły na blogu, z lutego 2013, traktowały w większości o horrorach Lucio Fulciego (zainteresowanych odsyłam do tematyki tutaj ), kończąc się na filmie Aenigma z 1987 roku, nie dopełniając całościowo wszystkich krwawych dzieł Włocha. Poniższy tekst jest dokończeniem tej tematyki, obejmuje filmy z późniejszego okresu twórczości reżysera, mniej znane, nierzadko (nawet w kręgach fanów) uznawane za  słabsze. Warto jednak zapoznać się i z nimi; mimo, iż nie zajmują poczesnego miejsca w filmografii Lucio, każdy z nich posiada jakiś magnes, wartą zobaczenia scenę, ciekawą rolę aktorską. Poniższe opracowanie zapowiada kilka tekstów poświęconych reżyserowi na naszym blogu. Lipiec miesiącem Fulciego? Czemu nie! Możliwe spoilery.

Dotyk Śmierci/ Duchy Sodomy
W 1988 roku rozpoczął się ogólny kryzys włoskiego kina, który dotknął także kino grozy; Augusto Caminito poprosił Fulciego o sprawowanie kontroli nad obrazami, które miały zostać nakręcone od razu na rynek telewizyjny. Fulci osobiście nakręcił dwa filmy z tej serii, Touch of Death, oraz Sodoma's Ghost, lecz projekt upadł z powodu problemów finansowych, zaś rezultaty trafiły na półkę, wraz z innymi nakręconymi scenami, które później reżyser wykorzystał w swoim dziele A Cat in the Brain.

Sprawdzanie działania maszyny przed pracą - Brett Halsey, Touch of Death

Touch of Death, to obraz z Brettem Halseyem w głównej roli, popularnym aktorem westernów i filmów szpiegowskich, oraz Zorą Kerovą, Rią de Simone, czy Sashą Marią Darwin. Główny bohater to ktoś pomiędzy Sinobrodym a Williamem Wilsonem, lecz dużo bardziej straszliwy; to kanibal zjadający ze smakiem ciała kobiet i nagrywający wszystko na kamerę. Film jest niedocenianym klejnotem czarnego humoru; wszystkie kobiety są nieznośnie uciążliwe lub obdarzone niedoskonałościami ciała, co stoi w opozycji do przystojnego i uprzejmego bohatera. Nierealna atmosfera jest podkreślana przez pojawienie się sobowtóra głównego bohatera, śledzącego go i prowadzącego w autodestrukcję. Niski budżet nie zaszkodził filmowi, jest udanym nawiązaniem do wcześniejszych dzieł reżysera. 
 

Sodoma's Ghost to horror opowiadający o nawiedzonej przez duchy nazistów willi, którzy powracają tam celem przeżywania na nowo orgii, których się dopuszczali. W filmie jest kilka niezłych scen grozy, jak ta , gdy osoby w willi są uwodzone przez ducha kobiety zmieniającego się w gnijące zwłoki, czy ta, kiedy duch perwersyjnego nazisty pojawia się w lustrze. Film nie należy do największych osiągnięć reżysera, lecz nadal wart jest oglądnięcia.

Przeklęte domy

W 1989 roku Reteitalia wynajęła Fulciego oraz Umberto Lenziego do nakręcenia czterech telewizyjnych filmów grozy, których motywem przewodnim miały być nawiedzone i przeklęte domy. Ich obrazy zostały jednak uznane za zbyt brutalne i odłożono je na półkę na kilka lat. Z dwóch wyreżyserowanych przez Fulciego ciekawszym jest The House of Clocks, z Kariną Huff, Alem Cliverem i Carlą Cassolą w rolach głównych. W cudowny sposób nawiązuje do onirycznego, wizjonerskiego stylu najlepszych dzieł reżysera, a jego fabuła (nawiedzona willa, w której czas zaczyna się cofać) pozwala reżyserowi na nieprzerwany ciąg krwawych scen, z zombie, demonicznymi kotami i innymi scenami gore.

 
The Sweet House of Horrors jest częściowo udane; pierwsza połowa filmu jest pełna napięcia i dużej ilości krwawych efektów: zamaskowany złodziej morduje właścicieli willi w bardzo brutalny sposób. Niestety, druga część obrazu zmierza w kierunku niezamierzonego komizmu, gdy dzieci zamordowanej pary pragną przy pomocy egzorcysty wypędzić duchy rodziców z willi. Obydwa horrory ukazały prowokacyjny duch Fulciego – mimo iż kręcił filmy dla telewizji, nie poszedł na żadne ugody, prezentując sceny, których żadna stacja nie była w stanie puścić.

Demonia

Demonia, z 1990 roku była kolejnym nieudanym doświadczeniem dla reżysera, gdyż po nakręceniu filmu doszło do kłótni między reżyserem a producentami, która poskutkowała tym, iż nie nadzorował procesu redagowania filmu. 

 

Demonia

Filmem tym Fulci wrócił do kręcenia w południowych Włoszech, dokładniej rzecz biorąc na Sycylii, pierwszy raz od 1972 roku i filmu Don' Torture the Duckling; Demonia pozostaje jedynym horrorem reżysera nakręconym we Włoszech. Temat opętania i reinkarnacji zła jest znany we włoskiej kinematografii, dodatkowo w obrazie można znaleźć kilka odniesień reżysera do jego wcześniejszych dzieł: podczas seansu Liza wchodzi w kontakt z duchem Matki Przełożonej, i "widzi" jej ukrzyżowanie; podobna scena ma miejsce w City of the Living Dead, gdzie w czasie seansu medium "widzi" wieszającego się księdza. Demonia ma nastrojowy klimat, podkreślany przez ujęcia nocne, oraz ukazanie ruin klasztoru na wyspie. W jednej ze scen zakonnice są zlinczowane i ukrzyżowane przez wściekłych mieszkańców wsi – czytelne nawiązanie do sceny otwierającej The Beyond. Temat przemocy jako produktu ignorancji powraca w filmie w całej rozciągłości. W zakończeniu Fulci funduje nam liryczne tony: na tle spokojnej muzyki Liza znajduje ukojenie w śmierci.

A Cat in the Brain

 
W 1990 roku Fulci stworzył film, uważany za jego testament, A Cat in the Brain, nakręcony celem ukazania światu scen zarejestrowanych przy pracy nad projektem Lucio Fulci presents. Włoch wymyślił fabułę, w której to on sam jest głównym bohaterem, reżyserem opętanym koszmarami, które następnie przenosi na taśmę filmową. Rezultatem jest najdziwniejszy i najbardziej osobisty film reżysera.

Z jednej strony widoczne są wpływy Black Sabbath Mario Bavy, w którego zakończeniu ukazano proces kręcenia scen filmowych, a z drugiej filmów w rodzaju 8 1/2 Felliniego, gdzie reżyser opowiada o kinie oraz własnej w nim pozycji. Widoczne są także odniesienia do niemieckiego ekspresjonizmu: M Fritza Langa (gwizdany motyw przez zabójcę), czy Cabinet of Dr Caligari (osoba szalonego psychiatry). Slogan reklamowy filmu przywołuje osobę Alfreda Hitchcocka, podobnie jak to było w debiucie Fulciego w gatunku thrillerów – Perversion Story. Pierwszy raz Fulci gra samego siebie, a sytuacje z filmu są odniesieniem do tych z prawdziwego życia reżysera. 

Lucio Fulci na swej drodze ku przeznaczeniu (kadr z A Cat in the Brain)

Pomijając sceny nakręcone wcześniej, oraz te, w których rozmawia z psychiatrą, Fulci kolejny raz ugruntowuje swój styl; poprzez dużą ilość krwawych efektów, stworzonych przez Giuseppe Ferrantiego, reżyser nawiązuje do swoich najbardziej brutalnych dzieł. Koncepcja horroru totalnego jest dodatkowo przełamana wyznaniami reżysera na temat jego artystycznego wszechświata. Prawdziwym "potworem" nie jest reżyser ukazujący koszmary w swych filmach, lecz psychiatra, który leczy z nich ludzi. Fulci chciał zakończyć film sceną, w której płynie z młodą dziewczyną łódką, a obok nich płynie ekipa filmowa kręcąca ich podróż. Producenci nie zgodzili się na tę scenę, i teraz film kończy się sceną, w której reżyser morduje piłą mechaniczną dziewczynę, co niszczy ducha filmu.

Voices From Beyond

 
Po ukończeniu A Cat in the Brain reżyser stworzył kolejny horror, Voices from Beyond, oparty na własnym opowiadaniu, opublikowanym w La Voce di Firenze, będącym rodzajem hołdu Fulciego dla jego córek. W filmie nie widać specjalnych odniesień do innych dzieł, jedynie wart wspomnienia jest obraz Rogera Cormana z Vincentem Pricem, "The Facts in the Case of mr Valdemar", na podstawie opowiadania E.A.Poego. 

 
Mimo, iż film jest nakręcony inaczej od dzieł Fulciego, nadal można w nim wyczuć styl reżysera: gęsta, oniryczna atmosfera (ofiary są prześladowane we śnie przez zmarłego, przeżywając potworne koszmary), oraz okrutne, makabryczne momenty, nie dające wytchnienia widzowi. Ale to, co uderza najbardziej, to sposób, w jaki Fulci ukazuje rozrastanie się bólu i smutku, co jest powiązane z jego życiem osobistym i własną udręką. Kolejny raz reżyser zaciera granice między realnym a nierzeczywistym. W głównej roli Fulci obsadził Duilio Del Prete, dla którego była to odskocznia od jego rutynowego, komediowego emploi. Jego córkę gra Karina Huff, pracująca już z reżyserem na planie The House of Clocks; wśród pozostałej obsady wyróżnić można Paolo Paoloniego, Pascala Persiano i Lorenzo Flaherty'ego.

Door to Silence

 
Ostatni film Lucio Fulciego to spotkanie dwóch mistrzów włoskiego horroru – producentem został Aristide Massaccesi, lepiej znany jako Joe D'Amato. Film oparty jest znowu na krótkim opowiadaniu Fulciego, będąc nietypowym dziełem w jego filmografii, nastrojem przypominając stare odcinki amerykańskiej serii Twilight Zone Roda Serlinga. Główną inspiracją stał się obraz Fritza Langa Between Two Worlds, którego bohaterowie bezowocnie chcą zapobiec śmierci, oraz Detour Edgara Ulmera - ukochanego filmu Fulciego, zawierającego serie dziwnych wydarzeń prowadzących bohatera do punktu bez powrotu. 

Melvin Devereux (John Savage) także chce poznać swój los

Ostatni film w dorobku reżysera ukazuje jego żywotność; ma w sobie świeżość i zamiłowanie do innowacji, oraz dziwaczności, charakteryzujących często młodych reżyserów. Cała historia jest nieprzewidywalna i dziwaczna, bohater zostaje wciągnięty z codzienności w historię rodem z koszmaru, który zaczyna spełniać się na jego oczach. Reżyser wspaniale ukazuje słoneczne krajobrazy i puste przestrzenie Luizjany, w niespotykany dla niego sposób; niektóre sceny przypominają nieco kadry z The Beyond, gdzie po scenach czystego horroru następowały ujęcia pełne spokoju. Śmierć, zawsze dla niego fascynująca, tym razem przybiera postać młodej czarnej kobiety, którą bohater spotyka w trakcie swej podróży. Film swoim zakończeniem zapowiada nową falę horrorów "metafizycznych" w stylu The Sixth Sense M.Nighta Shamalyana. W głównej roli Fulci obsadził Johna Savage'a, który nie był w najlepszym stanie fizycznym w ówczesnych latach, co jednak dodało jego postaci pewnej wiarygodności. Rola pisana była dla Jamesa Coburna, jednak Fulci uznał, iż będzie za stary do tej postaci. Śmiercią jest Sandi Schultz, znalazła się także mała rólka dla Laury Gemser, słynnej "Czarnej Emmanuelle", będącej jednocześnie projektantką strojów do filmu. 

Poniżej krótkie streszczenia filmów:

TOUCH OF DEATH

Lester ma dwa nałogi: obstawianie wyścigów konnych, oraz uwodzenie i mordowanie bogatych kobiet. Rutyna zabójcy zostaje przełamana, gdy pojawia się jego naśladowca, działający według tych samych metod, zostawiający ślady, które prowadzą do Lestera. 

SODOMA'S GHOST

Pod koniec II Wojny Światowej, nazistowscy oficerowie spędzają czas na orgiach w opuszczonej willi na wsi, gdzie dosięga ich śmierć na skutek eksplozji bomby. Wiele lat później grupka nastolatków spędza noc w ruinach willi, która jak się okazuje jest nawiedzana przez duchy nazistów. Z willi nie ma ucieczki, każda droga prowadzi do niej z powrotem.

THE HOUSE OF CLOCKS

Trójka złodziejaszków włamuje się do willi zamieszkanej przez parę staruszków i ich lokaja. Nie wiedzą, że para właśnie zamordowała własnego syna, jego żonę, oraz wścibską pokojówkę. Starszy pan zbiera zegary, naprawia je i ustawia na tą samą godzinę. Bandyci mordują mieszkańców, lecz od tego zdarzenia czas w willi zaczyna się cofać. Ich ofiary powracają do życia; zemsta jest okrutna.

THE SWEET HOUSE OF HORRORS

Złodziej włamuje się do domu, mordując młodą parę. Ich dzieci zostają oddane pod opiekę wujostwa, które planuje sprzedać dom. Dzieci próbują nie dopuścić do tego, bowiem dom jest nawiedzany przez duchy ich rodziców, z którymi są w kontakcie. Wujostwo wchodzi w kontakt z medium, aby przepędzić duchy.

DEMONIA

Liza, młoda pani archeolog, przybywa na Sycylię na serię wykopalisk. Pewnej nocy wiedziona tajemniczą siłą, odwiedza stary budynek odnajdując kryptę, z ukrzyżowanymi ciałami zakonnic. Liza jest jednocześnie zachwycona, jak i przerażona tym, co widzi; od tego momentu następuje seria niewyjaśnionych morderstw. W końcu okazuje się, iż Liza została opętana przez ducha jednej z zakonnic, która praktykowała satanistyczne rytuały.

A CAT IN THE BRAIN

Prześladowany przez przerażające i makabryczne obrazy z własnych filmów, Lucio Fulci udaje się do psychiatry. Okazuje się jednak, że reżyser jest przez niego hipnotyzowany i wplątywany w zabójstwa. Policjant-przyjaciel reżysera, odkrywa prawdę o psychiatrze i zabija go. Lecz reżyser, po przeżyciu wszystkich tych okropieństw sam staje się mordercą...

VOICES FROM BEYOND

Bogaty mężczyzna umiera w tajemniczy sposób. Jego duch ukazuje się córce, proszą ją, by odnalazła mordercę, nim jego ciało i dusza znikną na zawsze. Dziewczyna prowadzi śledztwo, zaś członkowie jej rodziny, szczególnie ci, którzy nienawidzili zmarłego zaczynają śnić koszmary. Prawda jest taka, iż każdy z nich brał udział w morderstwie...

DOOR TO SILENCE

Luizjana. Melvin Devereux wraca do domu, gdy nagle mija go karawan. Samochód zwalnia, wydaje się iż jego kierowca robi sobie żarty z Melvina, który odkrywa, że sprawy zmieniają swój bieg i coś jest nie tak. Melvin odkrywa, ku swemu przerażeniu, że trumna wewnątrz karawanu ma tabliczkę z jego imieniem...

Na podstawie "Lucio Fulci - Poet of Cruelty" Antonio Tentoriego opracował haku

PS. Lucio Fulci na zdjęciu nieprzychylnym okiem spogląda na możliwość ujawnienia spoilerów