Lucio Fulci i literatura

Istnieje duża więź między filmami Fulciego a literaturą; jego ulubieni pisarze cytowani są w najważniejszych filmach. Drugie giallo reżysera , A Lizard in a Woman's Skin, zostało opatrzone cytatem przypisywanym Edgarowi Allanowi Poe, lecz tak naprawdę wymyślonemu przez samego Fulciego: "Występek to klatka zamknięta od wewnątrz...tęsknimy za byciem w klatce." Poe to jeden z ulubionych autorów Lucio, do tego stopnia, iż nakręcił on własną interpretację jego klasycznego opowiadania, The Black Cat. Hołdy i odniesienia do twórczości amerykańskiego pisarza widoczne są także w The Psychic – scena zamurowania żywcem kobiety (która to scena występuje również w The Black Cat) , w City of the Living Dead jest ukazana scena przedwczesnego pogrzebu, w The New Gladiators  wahadło śmierci rozpłatujące kobietę na pół, zainspirowane Studnią i wahadłem. W tym samym filmie jeden z bohaterów zwie się Raven, w hołdzie najsłynniejszemu wierszowi poety. Jednak to nie Poe, lecz Lovecraft jest ulubionym twórcą Fulciego : "To jeden z najbardziej niedocenianych geniuszów ,a osobiście uważam go za lepszego nawet od Poe." ( La Cosa Vista, nr 20, 1992).

"Lovecraftowskie" filmy Fulciego to City of the Living Dead , The Beyond , oraz The House by the Cemetery. Ich narracja i atmosfera są podobne do twórczości Samotnika z Providence, z którą zresztą dzielą tematy i sceny : City of the Living Dead  dzieje się w Dunwich, opierając się na "Księdze Enocha", starożytnym apokaliptycznym tekście. Zakończenia filmowe są bardzo podobne do lovecraftowych, w których główni bohaterowie znajdują się w pułapce w nieznanych wymiarach poza ich świadomością, w zaświatach, których ludzka świadomość nie jest w stanie ogarnąć.

Najbardziej lovecraftowym filmem z tej trylogii jest The House by the Cemetery – postać okrutnego doktora Freudsteina i jego eksperymentów przypomina krótkie opowiadania pisarza, a w szczególności Zimno (Cold Air). Akcja filmu ma miejsce w New Whitby, niedaleko Bostonu, miasta które Lovecraft (a także Poe) znał bardzo dobrze. Nazwisko Freudstein nawiązuje do Sigmunda Freuda, twórcy psychoanalizy, oraz do potwora doktora Frankensteina, z powieści Mary Shelley.

Hołd Lovecraftowi składa Fulci także w Manhattan Baby z 1985 roku, który to zaczyna się cytatem z jego twórczości: " Tajemnica nie jest obok, lecz w samej istocie rzeczy", oraz w The Curse (1987), filmie reżyserowanym przez Davida Keitha, którego Fulci był współproducentem, przygotowując efekty specjalne,  opartym na opowiadaniu "Kolor z przestworzy."

I w końcu The Beyond , w którym pokazano Księgę Eibonu, fikcyjny wolumin przypominający legendarny Necronomicon, wymyśloną przez współczesnego pobratymca Lovecrafta, Clarka Ashtona Smitha.

Kolejnym autorem, pod którego wpływem tworzył Fulci jest Henry James i słynny już cytat z jego twórczości w zakończeniu The House by the Cemetery: "No one will ever know whether children are monsters or monsters are children." - "Nikt nie dowie się już, czy dzieci są potworami, czy potwory dziećmi". Para dzieci występująca w filmie przypomina postaci z powieści "W kleszczach lęku", szczególnie w zakończeniu, w którym odchodzą w niebyt trzymając się za ręce.

Jest wiele innych odniesień do literatury w filmach Włocha:

• film telewizyjny The House of Clocks zostaje otwarty cytatem z Balzaca : " Gdyby czas cofnął się, nasze grzechy cofnęłyby się wraz z nim."
• The Sweet House of Horrors cytuje Hawthorne'a : " Gdy staram się myśleć o niemożliwym wracam myślami do lat dziecięcych. Tylko dzieci rozumieją niemożliwe."
• dziewczyna pokryta ślimakami w Aenigma to nawiązanie do opowiadania Patricii Highsmith "Obserwator ślimaków"
• cytaty z Paula Verlaine'a w The New York Ripper
• postać porucznika Borgesa oddająca hołd wielkiemu Argentyńczykowi w Murder-Rock
• nawiązanie do powieści Lewisa Carrolla w filmie Touch of Death , znanym też jako When Alice Broke the Mirror
• wyjątek z Apokalipsy wg św. Jana w zakończeniu Door of Silence

Kolejnym literatem porównywanym z Fulcim jest Antonin Artaud, poeta surrealista, aktor teatralny i filmowy, autor "Teatru i jego sobowtóra", gdzie teoretyzował na temat radykalnej transformacji sztuk dramatycznych. Fulci nazwał swe filmy Massacre Time i The Beyond jako "Artaudiańskie", mówiąc iż przeniósł teorię autora na grunt kina, włączając w to słynny koncept "teatru okrucieństwa". The Beyond, film, który nie ma logicznej fabuły jest ekstremalnym przykładem "reżyserii opartej na zmysłach", o której pisał Artaud.

Fulci nie przepadał za bardzo za współczesnym królem horroru, Stephenem Kingiem, ceniąc za to Clive Barkera aż do tego stopnia, iż jeden z późniejszych filmów, Voices from Beyond zadedykował właśnie jemu.

 Wielcy mistrzowie : Edgar Allan Poe, Antonin Artaud, Howard Phillips Lovecraft, Henry James 

Tekst : Antonio Bruschini/Antonio Tentori "Lucio Fulci - Poetry and Cruelty in the Movies" 

tłum. by haku