Istnieje duża więź między filmami Fulciego a literaturą; jego ulubieni
pisarze cytowani są w najważniejszych filmach. Drugie giallo reżysera , A
Lizard in a Woman's Skin, zostało opatrzone cytatem przypisywanym
Edgarowi Allanowi Poe, lecz tak naprawdę wymyślonemu przez samego
Fulciego: "Występek to klatka zamknięta od wewnątrz...tęsknimy za
byciem w klatce." Poe to jeden z ulubionych autorów Lucio, do tego
stopnia, iż nakręcił on własną interpretację jego klasycznego opowiadania, The
Black Cat. Hołdy i odniesienia do twórczości amerykańskiego pisarza
widoczne są także w The Psychic – scena zamurowania
żywcem kobiety (która to scena występuje również w The Black Cat)
, w City of the Living Dead jest ukazana scena
przedwczesnego pogrzebu, w The New Gladiators wahadło
śmierci rozpłatujące kobietę na pół, zainspirowane Studnią i
wahadłem. W tym samym filmie jeden z bohaterów zwie się Raven, w
hołdzie najsłynniejszemu wierszowi poety. Jednak to nie Poe, lecz Lovecraft
jest ulubionym twórcą Fulciego : "To jeden z najbardziej niedocenianych
geniuszów ,a osobiście uważam go za lepszego nawet od Poe." ( La Cosa
Vista, nr 20, 1992).
"Lovecraftowskie" filmy Fulciego to City of the Living
Dead , The Beyond , oraz The
House by the Cemetery. Ich narracja i atmosfera są podobne do
twórczości Samotnika z Providence, z którą zresztą dzielą tematy i sceny
: City of the Living Dead dzieje się w Dunwich,
opierając się na "Księdze Enocha", starożytnym apokaliptycznym
tekście. Zakończenia filmowe są bardzo podobne do lovecraftowych, w których
główni bohaterowie znajdują się w pułapce w nieznanych wymiarach poza ich
świadomością, w zaświatach, których ludzka świadomość nie jest w stanie ogarnąć.
Najbardziej lovecraftowym filmem z tej trylogii jest The House
by the Cemetery – postać okrutnego doktora Freudsteina i jego
eksperymentów przypomina krótkie opowiadania pisarza, a w szczególności Zimno
(Cold Air). Akcja filmu ma miejsce w New Whitby, niedaleko Bostonu,
miasta które Lovecraft (a także Poe) znał bardzo dobrze. Nazwisko Freudstein
nawiązuje do Sigmunda Freuda, twórcy psychoanalizy, oraz do potwora doktora
Frankensteina, z powieści Mary Shelley.
Hołd Lovecraftowi składa Fulci także w Manhattan Baby z
1985 roku, który to zaczyna się cytatem z jego twórczości: " Tajemnica nie
jest obok, lecz w samej istocie rzeczy", oraz w The Curse (1987),
filmie reżyserowanym przez Davida Keitha, którego Fulci był współproducentem,
przygotowując efekty specjalne, opartym na opowiadaniu "Kolor
z przestworzy."
I w końcu The Beyond , w którym pokazano Księgę
Eibonu, fikcyjny wolumin przypominający legendarny Necronomicon, wymyśloną
przez współczesnego pobratymca Lovecrafta, Clarka Ashtona Smitha.
Kolejnym autorem, pod którego wpływem tworzył Fulci jest Henry James i
słynny już cytat z jego twórczości w zakończeniu The House by the
Cemetery: "No one will ever know whether
children are monsters or monsters are children." - "Nikt
nie dowie się już, czy dzieci są potworami, czy potwory dziećmi". Para
dzieci występująca w filmie przypomina postaci z powieści "W
kleszczach lęku", szczególnie w zakończeniu, w którym odchodzą w
niebyt trzymając się za ręce.
Jest wiele innych odniesień do literatury w filmach Włocha:
- film telewizyjny The House of Clocks zostaje
otwarty cytatem z Balzaca : " Gdyby czas cofnął się, nasze grzechy
cofnęłyby się wraz z nim."
- The Sweet House of Horrors cytuje Hawthorne'a :
" Gdy staram się myśleć o niemożliwym wracam myślami do lat
dziecięcych. Tylko dzieci rozumieją niemożliwe."
- dziewczyna pokryta ślimakami w Aenigma to
nawiązanie do opowiadania Patricii Highsmith "Obserwator
ślimaków"
- cytaty z Paula Verlaine'a w The New
York Ripper
- postać porucznika Borgesa oddająca hołd wielkiemu
Argentyńczykowi w Murder-Rock
- nawiązanie do powieści Lewisa Carrolla w filmie Touch
of Death , znanym też jako When Alice Broke the
Mirror
- wyjątek z Apokalipsy wg św. Jana w zakończeniu Door
of Silence
Kolejnym literatem porównywanym z Fulcim jest Antonin Artaud, poeta
surrealista, aktor teatralny i filmowy, autor "Teatru i jego sobowtóra", gdzie teoretyzował na temat radykalnej transformacji sztuk dramatycznych.
Fulci nazwał swe filmy Massacre Time i The
Beyond jako "Artaudiańskie", mówiąc iż przeniósł teorię
autora na grunt kina, włączając w to słynny koncept "teatru
okrucieństwa". The Beyond, film, który nie ma
logicznej fabuły jest ekstremalnym przykładem "reżyserii opartej na
zmysłach", o której pisał Artaud.
Fulci nie przepadał za bardzo za współczesnym królem horroru, Stephenem
Kingiem, ceniąc za to Clive Barkera aż do tego stopnia, iż jeden z późniejszych
filmów, Voices from Beyond zadedykował właśnie jemu.
Wielcy mistrzowie : Edgar Allan Poe, Antonin Artaud, Howard
Phillips Lovecraft, Henry James
Tekst : Antonio Bruschini/Antonio Tentori "Lucio
Fulci - Poetry and Cruelty in the Movies"
tłum. by haku
Brak komentarzy :
Prześlij komentarz